Marian Szpakowski (1926-1983) był artystą, który w dużej mierze stworzył i ukształtował przestrzeń sztuki współczesnej w Zielonej Górze. W warunkach tworzącego się na nowo obszaru kultury w mieście, które trzeba było w tej warstwie zbudować od początku, każda kreatywna postawa była cenna. To on był inicjatorem a potem organizatorem Wystaw i Sympozjów "Złote Grono" (1963-1981), ogólnopolskiej imprezy, która weszła do historii polskiej sztuki nowoczesnej. I wpisała w tę historię Zieloną Górę. Jako wieloletni plastyk miejski (była kiedyś taka funkcja), stworzył interesującą koncepcję funkcjonowania centrum, która w pewnym sensie jest realizowana dopiero od niedawna. Ważną rolę miały tu odgrywać projekty artystyczne w przestrzeni miasta, dostępność i przyjazność dla mieszkańców.
Po prawie 70. latach od przybycia do Zielonej Góry i po 40. od Jego śmierci można powiedzieć bez wątpliwości, że to Jemu zawdzięczamy intensywną obecność sztuki współczesnej w naszym mieście. To Jego konsekwencja, profesjonalizm i zaangażowanie stoją u podstaw istnienia Instytutu Sztuk Wizualnych Uniwersytetu Zielonogórskiego. Nie dlatego, by bezpośrednio przyczynił się do jego powstania - jednak miejsce to jest potwierdzeniem jego głębokiego przekonania o wielkiej wadze sztuki dla sensu nowoczesności i budowania nowej tożsamości.
Wystawa "Co pozostaje..." jest przypomnieniem postaci Mariana Szpakowskiego jako robotnika sztuki. Nieuporządkowane jeszcze archiwum, którego część pozostała po Jego śmierci w pracowni przy ul. Wyspiańskiego, to zbiór szkiców powstających od czasu studiów w krakowskiej ASP, zdjęć rodzinnych i dokumentacyjnych, prób graficznych, projektów użytkowych, osobistych notatek, listów, katalogów, plakatów, zaproszeń. Spośród tej masy śladów, często już dziś nieczytelnych, postanowiłem wybrać zestaw obiektów prezentujących różnorodność Jego zainteresowań i drogi dojścia do ostatecznych efektów. Ich uzupełnieniem jest kilka obrazów podsumowujących twórcze poszukiwania.
W założeniu jest to zaproszenie do Pracowni - wyjątkowa możliwość wejścia do przestrzeni, która dla każdego artysty jest miejscem najbardziej osobistym, rodzajem sanktuarium, dostępnego tylko dla nielicznych. Otwierając jej drzwi na oścież starałem się nie naruszać obszaru spraw osobistych, jednocześnie dając widzom możliwość zapoznania się ze światem refleksji artysty nad ważnymi dla niego problemami sztuki.
Marian Szpakowski przez 8 miesięcy był dyrektorem galerii BWA. Nie zdążył zrealizować wszystkich swoich pomysłów. Wystawa "Co pozostaje..." jest skromnym hołdem dla osoby, która swoją postawą ukształtowała moje myślenie o kluczowej roli sztuki dla kultury naszego miasta.
Na początku września 2023 pojawi się w Zielonej Górze nowe dzieło sztuki - rzeźba Oskara Zięty "Generacje" dla której inspiracją był relief autorstwa Mariana Szpakowskiego na budynku BWA. Przy okazji warto przypomnieć wystawę w galerii Nowy Wiek Muzeum Ziemi Lubuskiej pt. "Kontynuacje", w której na zaproszenie jej kuratora, Leszka Kani wzięli udział młodzi zielonogórscy artyści i artystki, zainspirowani twórczością artysty. Jej elementem była praca Basi Bańdy - opakowanie reliefu na BWA.
To tylko kilka przykładów na to, jak żywa jest Jego twórczość i jak ciągle jest tu obecny.
Dziękuję Samarkandzie Szpakowskiej za udostępnienie archiwum artysty oraz Galerii Dawid Radziszewski z pomoc w organizacji wystawy.
Wojciech Kozłowski, dyrektor BWA Zielona Góra
Jaki alkohol wybierają Polacy?
Dołącz do nas na Facebooku!
Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!
Kontakt z redakcją
Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?
